İşletmelerde çeşitli kişi ve kurumlarca yapılan muhasebe hilelerinin ve bunların neden olduğu ekonomik kaybın büyük boyutlara ulaşması, ticari ve ekonomik anlaşmazlıklar, yaratıcı muhasebe (Creative accounting), bulanık muhasebe (Fuzzy Accounting) gibi mali tablo kullanıcılarını yanıltmaya yönelik uygulamaların artması;
muhasebenin kapsamını genişleterek, “Adli Muhasebe” olarak anılan mesleğin doğmasına neden olmuştur.
Gelişmiş ülkelerde yaygın uygulama alanı bulan Adli Muhasebecilik; adli sorunlarda, muhasebeden, denetlemeden ve araştırma yeteneklerinden faydalanmayı ifade eder
Mahkeme ve diğer bazı hukuki amaçlar için yapılan bu uzman muhasebeci çalışmalarında amaç, avukatlar ve muhasebeciler arasındaki bilgi alışverişinde köprü kurmaktır.
Bu bağlamda çalışmanın amacı, ülkemizde henüz tam anlamıyla uygulama alanı
bulamayan Adli Muhasebecilik mesleğinin kapsamı ve özellikleri hakkında bilgi vermektir.
1980’li yıllardan itibaren ABD başta olmak üzere batı ülkelerinde muhasebe ve denetim alanında yeni denilebilecek bir meslek gelişmeye başlamıştır. Bu meslek,
orijinal ismi ile “Forensic Accounting” olarak anılmaktadır. Forensic kelimesinin sözlük anlamı, “Mahkemeye ait”, “Adli davalarda bir standart olarak kabul edilme”
şeklinde ifade edilmektedir (Bozkurt, 2000a:56). Dilimizde “Adli Muhasebecilik” olarak karşılık bulan bu meslek; muhasebe, denetleme ve araştırma becerilerinden
oluşan bir sahayı tanımlar.
Bu kapsamda adli muhasebeciler, adli sorunlarda; dava mahkemeye intikal etmeden veya dava sürecinde, tartışmanın çözüme kavuşturulabilmesi için gerekli esasları belirleyecek bir hesap analizi sağlarlar. Adli muhasebeci terimi gerçeğe ulaşmak için ve
bu gerçekten yola çıkarak bilirkişi yargısına varmak için organize bir şekilde seyreden “analiz, inceleme, soruşturma, denetleme veya sorgulama işlemlerini gerçekleştiren “Sertifikalı Kamu Muhasebecisi” (CPA) için genellikle kullanılmaktadır. Adli muhasebecilik ve dava desteği hukuki meselelerde CPA’ların sunduğu hizmetleri kapsar
(Crumbley, 1995:25). Genel olarak bir adli muhasebeci aşağıdaki konularla ilgilenir (Forensic-accounting, 2005):
Finansal kanıtların analizi (sayısal verilerin incelenmesi),
Finansal kanıtların sunumuna ve analizine yardım edecek yazılımlar geliştirmek,
Bulguların raporlar, dokümanlar veya vesikalar halinde incelenmesi,
Duruşmada delilleri desteklemek için görsel vesikalar sunarak ve uzman şahit olarak mahkemede tanıklık ederek, kanuni işlemlere destek sağlamak.